«Чыгыш жана чыгыш маданияты С. Есенин поэзиясында» аттуу тегерек стол акындын 130 жылдык мааракесине арналды

2025-жылдын 26-ноябрында ЖАГУнун филология институтунун орус филологиясы кафедрасында улуу орус акыны С. Есениндин 130 жылдык юбилейине арналган тегерек стол болуп өттү. Иш-чаранын талкуу темасы акындын көркөм мурасындагы негизги багыттардын бири — «Чыгыш жана чыгыш маданияты С. Есенин поэзиясында» болду.

Чыгыш темасына кайрылуунун актуалдуулугу Есенин дүйнөсүнүн өзгөчөлүгүн тереңирээк түшүнүүгө умтулуу менен гана эмес, поэттик мураста бүгүн да өзгөчө мааниге ээ болгон маданияттар аралык диалогду көрө билүүгө болгон муктаждык менен да шартталат. Есенин поэзиясында исламдык салтка, чыгыш табиятынын образдарына, шаарларына жана адамдарга болгон кызыгуу чагылган. Чыгыш анын чыгармаларында Россияга карама-каршы коюлган дүйнө катары эле эмес, ошол эле учурда ага ички мазмуну менен үндөшүп, руханий мейкиндигин толуктап турган дүйнө катары сүрөттөлөт.

Акындын чыгармалары дүйнө элдеринин тилдерине, анын ичинде чыгыш-мусулман маданият мейкиндигиндеги тилдерге которулгандан кийин чыгыш компонентин изилдөөнүн жаңы багыттары ачылды. Котормолор «Перс мотивдери» циклындагы темаларды башкача көз караш менен кароого мүмкүнчүлүк берип, анын поэтикалык универсалдуулугун айкындап, Есенинге болгон эл аралык кызыгууну күчөттү.

Иш-чарада РЯЛ-1-23 тобунун студенттери докладдарын сунушташты.

Аскарбекова А. «Есенин жана анын Чыгышка кызыгуусу. С. Есениндин “Перс мотивдери” кыргыз тилинде» аттуу изилдөөсүндө чыгыш циклинин кыргыз маданий контекстиндеги кабыл алынышынын өзгөчөлүктөрүн көрсөтүп берди. Аманова А. «С. Есениндин поэтикалык лексикасындагы түркизмдердин колдонулушу» аттуу эмгегинде чыгыш тектүү лексиканын поэтикалык тилдеги функционалдык-стилистикалык ролун талдады.

Филология институтунун директору, ф.и.к., доцент Асылбекова Ч.А. кафедранын окуу-илимий ишмердүүлүгүнүн алкагында уюштурулган бул иш-чарага катышты. Өз сөзүндө ал Есенин поэзиясындагы чыгыш образдарын жана символикасын изилдөөнүн актуалдуулугун баса белгилеп, мындай иш-чаралар студенттердин адабият таануу боюнча билимдерин тереңдетүүгө, аналитикалык ой жүгүртүүсүн өнүктүрүүгө жана улуттук адабиятка болгон туруктуу кызыгуусун калыптандырууга өбөлгө түзөрүн белгиледи.

Асылбекова Ч.А. демилге көтөргөн окутуучуларга жана студенттерге ыраазычылык билдирип, жаш изилдөөчүлөрдү бириктирген илимий-чыгармачылык жолугушуулардын маанилүүлүгүн белгиледи.

Ал ошондой эле тегерек столдун катышуучуларына мазмундуу талкуу, кызыктуу баяндамалар, пикир алмашуулар жана иш-чаранын ийгиликтүү өтүшүн каалап, бул жыйын студенттердин изилдөө маданиятын өнүктүрүүгө олуттуу салым кошоруна ишенимин билдирди.

РЯЛ-1-25 тайпасынын студенттери — Рябикина К., Исматова Н., Буранова З. жана Мехманходжаева Д. — «Перс мотивдери» циклынан ырларды көркөм окуп, Есенин поэзиясынын интонациялык жана образдуулук байлыгын айкын көрсөтүштү.

Тегерек столдун алкагында төмөнкү негизги маселелер каралып, талкууланды:

1.Есениндин поэтикалык дүйнө таанымын эволюциялык жактан түшүнүүгө чыгыш темасынын кошкон салымы.

2.Акындын көркөм системасында Россия менен Чыгыш маданияттарынын өз ара байланышы.

3.Чыгыш мотивдеринин призмасы аркылуу Есениндин инсандыгын жаңыча түшүнүү.

4.Акындын көркөм жаңычылдыгы жана поэтикасындагы Чыгыштын таасири.

5.Чыгыш циклинин окурман арасында туруктуу талапка ээ болушунун себептери.

Иш-чара РЯЛ-1-25 тайпасынын студенттери - Жусупова М. жана Рябикина К. - С. Есениндин ырларына жазылган романсды аткарышы менен жыйынтыкталды. Бул чыгармачыл номер жолугушууга эмоционалдык бүтүндүк берип, Есенин лирикасынын жандуу үнүн дагы бир жолу баса белгиледи.

Тегерек столдун илимий жетекчилигин ЖАМУнун доценти Айылчиева Д. Т. жүргүздү.